اوتیسم یک اختلال عصبی توسعه‌ای است که اغلب با الگوهای مختلفی از مشکلات در ارتباطات اجتماعی، تعاملات زبانی و رفتارهای تکراری شناخته می‌شود. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است دشواریهایی در برقراری ارتباطات اجتماعی یا در درک احساسات و عواطف داشته باشند. علاوه بر این، آن‌ها ممکن است به الگوهای تکراری یا فعالیت‌های محدود تمایل داشته باشند. هر فرد مبتلا به اوتیسم تجربه‌های منحصر به فردی دارد و میزان شدت و نوع علائم می‌تواند متفاوت باشد. مداخلات زودهنگام اوتیسم در کرج، آموزش، و پشتیبانی مناسب می‌تواند به افراد مبتلا کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی و زندگی روزمره را یاد بگیرند.
علت اوتیسم
دقیقاً علت اوتیسم هنوز به طور کامل مشخص نشده است و این یکی از چالش‌های بزرگ در تحقیقات پیرامون این حوزه است. مطالعات نشان داده‌اند که اوتیسم به عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی باز می‌گردد، اما دقیقا چگونگی تاثیر این عوامل و ترکیب دقیق آن‌ها در بروز و ایجاد اختلال اوتیسم کاملا مشخص نیست.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که ژنتیک نقش مهمی در بروز اوتیسم دارد و افرادی که خویشاوندان نزدیکی مبتلا به اوتیسم دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این اختلال دارند. عوامل زیستی مانند عوامل محیطی ممکن است نیز در تأثیر گذاری بر بروز اوتیسم نقش داشته باشند، اما هنوز تا حد زیادی نامشخص هستند.
انواع رایج طیف های اوتیسم
اوتیسم یا اختلال اوتیسمی (Autism Spectrum Disorder یا ASD) یکی از طیف گسترده‌ی اختلالات رفتاری و شناختی است که افراد را با مشکلاتی در مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و تفسیر برخی اطلاعات مواجه می‌کند. در ادامه، به بررسی مختصری از انواع اوتیسم و برخی از ویژگی های آن ها پرداخته می‌شود:
اختلال تیپیکال
اختلال تیپیکال (Typical Autism) این نوع از اوتیسم، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی است و معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. افراد مبتلا به این نوع، دچار مشکلات در مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و تفسیر برخی اطلاعات هستند.
اختلال آسپرگر
اختلال آسپرگر (Asperger Syndrome) این نوع اوتیسم، با داشتن مشخصاتی شبیه به اوتیسم تیپیکال، با تفاوت در تفکر سطحی و صحبت کردن به‌صورت شنیداری یا بصری مشهور است.
اختلال رتر
اختلال رتر (Rett Syndrome) این نوع اوتیسم، به طور عمده در دختران رخ می‌دهد و با اختلال در توسعه رشد جسمانی و شناختی همراه است.
اختلال نقص توجه
اختلال نقص توجه/ فزون‌حرکتی (ADHD) این نوع اوتیسم، به‌طور خودجوش به صورت همزمان با اوتیسم رخ می‌دهد و با عملکرد نامناسب و رفتار آسیب‌زا همراه است.
انواع دیگری از اوتیسم نیز وجود دارد که ممکن است برخی از ویژگی های بالا به آن‌ها نیز اشاره داشته باشند. ب هرحال، این اختلالات می‌توانند در روابط و محیط های اجتماعی افراد مبتلا تاثیر بسیاری داشته باشند. درمان و مدیریت این اختلالات، به هماهنگی با یک تیم چند رشته‌ای از متخصصان به دور از تمرکز تنها بر قرص‌های دارویی صورت می‌گیرد.
علائم اوتیسم
علائم اوتیسم در شکل‌ها و شدت‌های مختلف در افراد بروز پیدا می‌کند. از شایع‌ترین علائم اوتیسم می‌توان به موارد فوق اشاره نمود:
مشکلات در ارتباطات اجتماعی
افراد ممکن است دشواری در برقراری ارتباطات اجتماعی داشته باشند. ممکن است به نگرانی‌های دیگران واکنش نشان ندهند یا مشکلاتی در اصطلاحات غیرکلامی مانند ژست‌ها و ابرازهای صورتی داشته باشند.
الگوی رفتاری تکراری
تمایل به الگوهای تکراری در رفتارها یا فعالیت‌ها، مثلاً علاقه به تکرار یکسان کارها یا حرکات.
مشکلات زبانی
بیماران مبتلا به اختلال اوتیسم ممکن است مشکلاتی در ارتباطات کلامی و زبانی داشته باشند. مانند:
تأخیر در شروع صحبت کردن
مشکلات در تفهیم و استفاده از زبان بدن
دشواریهایی در درک مفاهیم انتزاعی
حساسیت های حسی
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است واکنش زیادی نسبت به حس‌های مختلف داشته باشند، از جمله حساسیت شدید به نور، صداهای بلند یا بازی‌های حرکتی.
مشکلات فیزیکی
برخی افراد ممکن است دچار مشکلاتی مانند اختلال خواب، مشکلات گوارشی یا مشکلات تغذیه‌ای باشند.
این علائم ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
برخی از افراد می‌توانند مهارت‌های خاصی را در حوزه‌هایی مانند علوم یا هنر داشته باشند. همچنین، محدودیت‌های اجتماعی و ارتباطی ممکن است با توسعه مهارت‌های زندگی روزمره همراه باشد. مداخلات زودهنگام و آموزش منظم می‌توانند بهبود و کمک به توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی ارائه دهند. همچنین، توجه به نیازها و توانایی‌های هر فرد بهبود بزرگی در کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم ایجاد می‌کند.
تست تشخیص اوتیسم چیست؟
تست‌های تشخیصی برای اوتیسم معمولاً شامل چندین جنبه است. یک روش مهم برای تشخیص اوتیسم، ارزیابی توسط یک تیم متخصص از پزشکان، روانشناسان و متخصصان توسعه‌ی کودکان است. این ارزیابی ممکن است شامل مصاحبه با والدین و کودک، مشاهده‌ی رفتارها و نقاط قوت و ضعف کودک، استفاده از ابزارهای مختلف ارزیابی و ارزیابی‌های فیزیکی و عصبی باشد.
تست‌های اوتیسم معمولاً شامل ابزارهایی مثل مقیاس‌های ارزیابی رفتاری مانند ADOS (مشاهده‌ی اختلالات ارتباطی خودکار) و ADI-R (مصاحبه روایی خودکار اختلالات ارتباطی) است. این ابزارها به پزشکان و متخصصان کمک می‌کنند تا الگوهای خاصی از رفتارها و تعاملات را که نشان دهنده وجود اوتیسم می‌باشد، شناسایی کنند.
هرچند این تست‌ها می‌توانند کمک بزرگی در تشخیص اوتیسم داشته باشند، اما همواره این تشخیص یک فرآیند پیچیده است که نیازمند ارزیابی‌های چندجانبه و دقیق توسط تیم متخصص است.
درمان اوتیسم
اوتیسم یک اختلال نورولوژیکی است که با نوعی از مشکلات ارتباطی و رفتاری همراه است. در حال حاضر درمان‌های مختلفی برای تسهیل زندگی افراد مبتلا به اوتیسم وجود دارد که شامل موارد زیر است:
درمان دارویی
استفاده از داروهایی مانند آنتی‌دپرسانت‌ها و مهارکننده‌های شبکه عصبی می‌تواند به کاهش برخی از علائم اوتیسم کمک کند.
درمان شناختی-رفتاری
این درمان شامل ارائه رفتارهای یادگیری و تمریناتی به صورت تیمی و گروهی است و می‌تواند به بهبود توانایی‌های ارتباطی و اجتماعی افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند.
درمان تکنولوژیکی
استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند بازی‌های کامپیوتری، نرم‌افزارهای آموزشی و روبات‌های آموزشی می‌تواند به کمک به توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند.
درمان تغذیه ی
محافظت از رژیم غذایی سالم افراد مبتلا به اوتیسم می‌تواند به بهبود رفتارهای آن‌ها کمک کند.
درمان ترکیبی
استفاده از ترکیبی از رویکردهای مختلف می‌تواند به بهبود علائم و نشانه‌های اوتیسم در افراد مبتلا کمک کند.
همچنین مراقبت و پشتیبانی مستمر از افراد مبتلا به اوتیسم، بهبود کیفیت زندگی آن‌ها را تضمین می‌کند. به همین دلیل، استفاده از متدهای غیردارویی برای مدیریت اوتیسم بسیار مهم است.
بازی درمانی
بازی درمانی می‌تواند یک روش موثر برای درمان کودکان اوتیسم باشد. بازی درمانی به شیوه‌های مختلفی اجرا می‌شود، مانند بازی‌های کامپیوتری، بازی‌های کاردستی، بازی‌های نقاشی و رنگ آمیزی، و غیره. بازی درمانی یک برنامه چارچوبی را برای کودکان با اوتیسم فراهم می‌کند تا با ایجاد محیط صمیمی و امن، ارتباطات اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی، توجه و تمرکز، تخیل و خلاقیت، هماهنگی و هم‌صدا شدن را تقویت کنند.
استفاده از بازی درمانی به تنهایی به کافی نیست و باید با تلاش و همکاری والدین، مربیان و متخصصان پیشرفت شبانه‌روزی را برای کودکان با اوتیسم ایجاد کرد.